Przewodnicząca Komisji Europejskiej, Ursula von der Leyen, ogłosiła odblokowanie Funduszy Europejskich dla Polski. Całkowita suma wynosi niemal 600 mld złotych, pochodząca z Polityki Spójności oraz Krajowego Planu Odbudowy. Te środki mają na celu stymulowanie polskiej gospodarki i inwestycji. Przepływ funduszy będzie wspierać przyspieszenie zielonej i cyfrowej transformacji gospodarki, zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego dla obywateli i przedsiębiorstw, rozwój innowacyjności oraz wykorzystanie nowoczesnych technologii.
Przewodnicząca Komisji Europejskiej, Ursula von der Leyen, wraz z premierem Belgii, Alexandrem De Croo, odwiedzili Polskę w piątek podczas jednodniowej wizyty. Szefowa Komisji i premier Belgii spotkali się z premierem Donaldem Tuskiem, a decyzję o odblokowaniu środków dla Polski ogłoszono podczas wspólnego oświadczenia dla mediów, które zostało wydane przez Ursulę von der Leyen, premiera Tuska i premiera De Croo.
Te decyzje uwolnią do 137 mld euro dla Polski. Pochodzą z Funduszu Odbudowy i funduszy Polityki Spójności. Zostanie to zagwarantowane poprzez urząd Prokuratora Europejskiego. Jest to wspaniała wiadomość dla Europy i Polski.
przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen
Polska otrzyma z Polityki Spójności na lata 2021-2027 ponad 340 mld złotych (76 mld euro), co stanowi największy budżet z polityki spójności wśród państw Unii Europejskiej. Te środki zostaną podzielone na programy krajowe i regionalne.
Środki te mają na celu wyrównanie szans rozwojowych między Polską a innymi państwami UE, a także wspieranie rozwoju wszystkich regionów kraju. Samorządom zostanie przekazanych około 150 mld złotych (33,5 mld euro), co stanowi rekordowy zastrzyk finansowy na wsparcie inwestycji w polskich regionach.
Pieniądze te stanowią dodatkowy impuls dla rozwoju społeczno-gospodarczego regionów, wspierając zrównoważony rozwój terytorialny kraju. Zasilić mają rozwój przedsiębiorczości, rynek pracy, badania, ochronę środowiska, oraz poprawić dostępność transportową.
W dniu 17 stycznia bieżącego roku Polska złożyła wniosek do Komisji Europejskiej dotyczący spełnienia warunku stosowania Karty Praw Podstawowych. Spełnienie tego warunku umożliwi refundację wydatków z budżetu UE w ramach wszystkich celów i programów objętych Umową Partnerstwa (76 mld euro). Oczekuje się, że pozytywna ocena KE, oficjalna decyzja w tej sprawie, zostanie ogłoszona pod koniec lutego br., co umożliwi refundację wydatków poniesionych przez Polskę w programach realizowanych w latach 2021-2027.
W połowie grudnia 2023 r. Polska wysłała do Komisji Europejskiej pierwszy wniosek o płatność z Krajowego Planu Odbudowy. Formalna zgoda Komisji Europejskiej na odblokowanie pierwszej wypłaty nastąpi w przyszłym tygodniu. Następnie przez około jeden miesiąc potrwa opiniowanie decyzji przez komitety Komisji. To oznacza, że wypłaty środków z pierwszego wniosku o płatność z KPO można spodziewać się w kwietniu 2024 r.
Z pierwszej płatności nasz kraj otrzyma ponad 6,3 mld euro (31 mld zł), w tym blisko 2,7 mld euro z części dotacyjnej i 3,6 mld euro z pożyczki.
Środki z pierwszego wniosku o płatność z KPO zostaną przeznaczone między innymi na inwestycje:
- Czyste powietrze – dofinansowanie termomodernizacji budynków mieszkalnych jednorodzinnych, wymiana starych źródeł ciepła na nowe;
- poprawa bezpieczeństwa ruchu kolejowego – m.in. modernizacja przejazdów kolejowych;
- vouchery na laptopy dla nauczycieli;
- inwestycje w bezpieczeństwo transportu – m.in. modernizacja niebezpiecznych punktów, budowa obwodnic oraz instalacji urządzeń nadzoru ruchu drogowego;
- cyfryzacja transportu – wprowadzenie nowoczesnych rozwiązań cyfrowych (m.in. systemy ERTMS, zdalnej kontroli, zarządzania ruchem).
- wyposażenie i modernizacji infrastruktury w sektorze rolno-spożywczym;
- wsparcie systemu kształcenia zawodowego;
- dofinansowanie dla miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 – żłobki i klubiki dziecięce;
- dostęp do bardzo szybkiego internetu na obszarach tzw. białych plam.
Krajowy Plan Odbudowy dla Polski obejmuje 55 inwestycji i 55 reform, mających na celu wzmocnienie polskiej gospodarki po pandemii COVID-19, przekształcenie jej kierunku rozwoju oraz uczynienie bardziej odpornej na wszelkie kryzysy.
Z KPO Polska otrzyma 59,8 mld euro (268 mld zł), w tym 25,27 mld euro (113,28 mld zł) w formie dotacji i 34,54 mld euro (154,81 mld zł) w postaci preferencyjnych pożyczek.
Zgodnie z priorytetami Unii Europejskiej, znaczną część budżetu KPO przeznaczymy na cele klimatyczne (46,6 proc.), transformację cyfrową (21,3 proc.), a także reformy socjalne (22,3 proc.).
Polska planuje złożyć w tym roku dwa kolejne wnioski o środki z KPO w dwóch okresach czasowych. Drugi i trzeci wniosek zostaną złożone w połowie 2024 roku, a czwarty i piąty pod koniec tego samego roku.
W związku z opóźnieniami w realizacji KPO, polski rząd obecnie pracuje nad jego rewizją. Wstępny pakiet negocjacyjny ma być gotowy na początku marca i będzie poddany konsultacjom publicznym. Nową wersję KPO planuje się formalnie przekazać do Brukseli w kwietniu. Polska dąży do wskazania podczas rozmów z Komisją Europejską reform i inwestycji, które można modyfikować, a także ewentualnej relokacji niektórych środków.
